Yiota
Lockdown… ξανά… και ξανά. Οι μετακινήσεις περιορίζονται στο ελάχιστο και μόνο για σοβαρό σκοπό. Tα καταστήματα κατεβάζουν ρολά. Τέλος στις κοινωνικές συναθροίσεις, στα θέατρα και στις κινηματογραφικές προβολές, στην ομαδική άθληση. Τέλος και στα ταξίδια…
Από τον περασμένο Μάρτιο, ο τρόπος ζωής μας έχει αλλάξει δραματικά. Αυτό που πονάει τους περισσότερους, ιδίως τους φίλους αυτού του blog, είναι το τέλος στα ταξίδια. Φόβος, περιορισμένες δυνατότητες, σαροτικοί έλεγχοι και γραφειοκρατία. Απόλυτα δικαιολογημένοι λόγοι για ένα μεγάλο “ΑΣ’ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΑ” πριν αρθρωθεί καλά καλά μια ταξιδιωτική πρόταση…
Αυτή, όμως, δεν είναι ακόμα μια ιστορία για το “ασ’ το καλύτερα”, είναι μια ιστορία για το “ΚΟΙΤΑΜΕ ΜΠΡΟΣΤΑ”! Το It Girl συναντά -διαδικτυακά- την Αντωνία Μαρκοβίτη στη Λισαβόνα και μαζί συζητούν για την απόφασή της να φύγει στο εξωτερικό εν μέσω πανδημίας, την καθημερινότητα εκεί, τις δυσκολίες αλλά και τη νοσταλγία για το σπίτι. Πάμε να ξετυλίξουμε το νήμα!
Λισαβόνα, πριν την απόφαση
Η πανδημία και, κυρίως, τα μέτρα για τον περιορισμό της έχουν αλλάξει τον όποιο προγραμματισμό μας, αλλά και μετατοπίσει χρονικά τα σχέδιά μας. Αντωνία, επηρεάστηκαν οι προτεραιότητές σου; Κυριάρχησε η επιθυμία να συνεχίσεις τις σπουδές σου ή να ζήσεις και να δοκιμάσεις τις δυνατότητές σου στο εξωτερικό; Πως προέκυψε η Πορτογαλία;
Τελείωσα τη Νομική στο ΑΠΘ και ξεκίνησα την αναζήτηση για ένα μεταπτυχιακό που να μην είναι απλώς εμβάθυνση του πτυχίου μου, αλλά να είναι διατμηματικό και να αγγίζει ζητήματα που τώρα βγαίνουν στο προσκήνιο, συμπεριλαμβάνοντας πέρα από δίκαιο, οικονομικά και τεχνολογία. Φυσικά, μιας και οι μεταπτυχιακοί τίτλοι αποτελούν πλέον αναγκαιότητα στις περισσότερες αγορές εργασίας είναι συχνές οι υπερκοστολογήσεις των υπηρεσιών αυτών. Οπότε είπα να κινηθώ, ας πούμε, εναλλακτικά και όσο γίνεται “έξυπνα” για κάτι ποιοτικό.
Ο συνδυασμός νομικής με τεχνολογία και επιχειρηματικότητα ήταν ήδη στα πλάνα μου, αλλά ο COVID-19 μας επιβεβαίωσε την επανάσταση που φέρνουν, μεταξύ άλλων, η τεχνητή νοημοσύνη, η τεχνολογία blockchain, το διαδίκτυο των πραγμάτων, καθώς και την προφανή ανάγκη του δικαίου να τα ακολουθήσει. Ταυτόχρονα, παρακολουθώντας την εξέλιξη των “έξυπνων πόλεων” είναι προφανές το τεράστιο περιθώριο που υπάρχει στη χώρα μας.
Αρχική σκέψη ήταν οι υποτροφίες που προσφέρουν κάποιες ασιατικές χώρες σε κορυφαία ιδρύματά τους. Ναι, Ασία. Δεν είναι το συνηθισμένο. Είχα λάβει όμως θετικές εντυπώσεις χάρη σε προηγούμενη μου εκπαιδευτική και πολιτιστική εμπειρία στην Ιαπωνία. Αλλά, λόγω πανδημίας, αναβλήθηκαν οι προκηρύξεις και μη θέλοντας να χάσω χρόνο στράφηκα στην ευρωπαϊκή αγορά.
Η Πορτογαλία με κέρδισε από όλες τις απόψεις γιατί βρήκα μεταπτυχιακό στο θέμα που με ενδιαφέρει (Law in a Digital Economy), το πανεπιστήμιο (Universidade Católica Portuguesa) σχημάτισε μικρά τμήματα που επιτρέπουν την δια ζώσης διδασκαλία και μάλιστα με διδάσκοντες καθηγητές και επαγγελματίες από όλον τον κόσμο. Δηλαδή, τη μια μέρα έχουμε μάθημα με πρώην εισαγγελέα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την επόμενη με τον επικεφαλής copyright της Google. Τέλος, ποιος θα μπορούσε να απαρνηθεί την υπέροχη πόλη των εξερευνητών, τη Λισαβόνα;
Τί σε προβλημάτισε περισσότερο πριν αποφάσεις να φύγεις στη Λισαβόνα; Πώς είδε η οικογένειά σου την απόφασή σου; Είναι λογικό να ανησυχούν, τί σε συμβούλεψαν;
Οριακά τίποτα. Πέρα από τη Νάουσα από όπου κατάγομαι, έχω ζήσει Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Βρυξέλλες και Σαράγεβο. Άρα, η 4η χώρα διαμονής ήταν κάτι παραπάνω από ευχάριστο. Άλλωστε, η Ευρώπη είναι κατά βάση ασφαλής. Δεν κρύβω, όμως, πως λόγω του τότε επικείμενου δεύτερου κύματος του ιού, κινητοποιήθηκα να τακτοποιήσω τα ασφαλιστικά. Ήμουν ριψοκίνδυνη ως τώρα, μην έχοντας κάνει ποτέ ταξιδιωτική ασφάλιση σε ταξίδια σε 50 χώρες. Κάπως με φόβισε το ενδεχόμενο να χρειαστεί νοσοκομείο και να μην είμαι καλυμμένη.
Η οικογένεια βιώνει το “συνηθισμένα τα βουνά στα χιόνια”. Αν και με την κλιματική αλλαγή, πλέον, και οι έρημοι θα αρχίσουν να τα συνηθίζουν. Επειδή ταξιδεύω συχνά, το άγχος προτού φύγω περιορίστηκε στο να πάρω μαζί μου κανά χειροποίητο ζυμαρικό, καμιά μαρμελάδα και προφανώς ζακέτες. Ευτυχώς έχει καταργηθεί το roaming και μιλώ καθημερινά με τις γιαγιάδες που δεν έχουν smartphones και εφαρμογές.
Είχα την τιμή να λάβω πλήρη υποτροφία σπουδών από το Católica Global School of Law, οπότε ο ιός δεν θα με εμπόδιζε. Τηρώντας τα μέτρα και εμπιστευόμενη την επιστήμη αναχώρησα κανονικά για Λισαβόνα αρχές Σεπτέμβρη!
Η καθημερινότητα στη Λισαβόνα
Κατά το πρώτο κύμα βρισκόσουν στην Ελλάδα, ενώ το δεύτερο κύμα το βιώνεις στην Πορτογαλία; Απ’ όσο μπορείς να συγκρίνεις, πώς είναι η κατάσταση εκεί, αισθάνεσαι ασφαλής;
Διαβάζω γενικά όλες τις ειδήσεις, πλην των αριθμών κρουσμάτων. Οπότε με το που έφτασα όλοι οι δικοί μου μού έστελναν “πόσα κρούσματα έχετε εκεί;”, “είστε στις ειδήσεις, έχετε πολλά, πρόσεχε”. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν έμαθα πόσα ακριβώς έχουμε, αλλά ήδη από το Σεπτέμβρη ήταν περισσότερα από Ελλάδα. Στάθηκα, όμως, “τυχερή” με την έννοια lockdown, καθώς εδώ πήραν αυστηρά μέτρα κι έκλεισαν εστιατόρια και γυμναστήρια μόλις μέσα Γενάρη. Το πανεπιστήμιο παραμένει προσωρινά ανοιχτό αν και φαίνεται πως ίσως ακολουθήσουν κι εκεί την ίδια τακτική. Συνεπώς, το “τυχερή” το είπα, γιατί σαν ξένη μπόρεσα να χαρώ την πόλη, να εξερευνήσουμε γειτονιές και στέκια με τους συμφοιτητές μου και, φυσικά, να μην κάνουμε -ως τώρα- μαθήματα online.
Νιώθω ασφαλής, γιατί ακόμη και σε χώρους που φαινομενικά φαντάζουν επικινδυνότερες εστίες μετάδοσης, όπως το γυμναστήριο, τα μέτρα καθαριότητας ήταν πολύ αυστηρά. Το πιο βασικό, όμως, είναι ότι οι ίδιοι οι Πορτογάλοι – συμφοιτητές και το προσωπικό του πανεπιστημίου – είναι εξαιρετικά βοηθητικοί. Μεταφράζουν και μας γνωστοποιούν τις εξελίξεις, την ώρα που ανακοινώνεται κάθε μέτρο.
Πώς προσαρμόστηκες ως νέα φοιτήτρια σε αυτά τα δεδομένα και πώς κυλά η καθημερινότητά σου;
Τον προηγούμενο χρόνο δούλευα στην Αθήνα και στη συνέχεια ίσα που πρόλαβα ένα ταξίδι στο Ισραήλ πριν ξεκινήσει η καραντίνα, την οποία έπειτα πέρασα στη Νάουσα. Ο εγκλεισμός ήταν για όλους μας δύσκολος. Άρα μου έλειπε το αίσθημα της εξερεύνησης. Επομένως, όσο ήταν ανοιχτά όλα εδώ, στη Λισαβόνα, προσπάθησα να κάνω με μέτρο, λόγω μαθημάτων και διαβάσματος, ό,τι θα έκανα αν ερχόμουν για μια εβδομάδα. Δηλαδή, τί;
Κάθισα κι έκανα λίστες με πορτογαλικά και έθνικ εστιατόρια και, έτσι, μια μέρα θα είχαμε μια από τις εκατοντάδες συνταγές μπακαλιάρου, πχ bacalhau à brás και την άλλη νεπαλέζικα momos ή ιαπωνικό ramen με udon noodles. Βρήκα όλα τα wine bars και ξεκίνησα σταδιακά να κάνω ερασιτεχνικές οινογνωσίες με τους συμφοιτητές μου. Άλλωστε, το κρασί Porto είναι περίφημο, όμως έχουν δεκάδες άλλες εξαιρετικές ποικιλίες από την κοιλάδα του Δούρου μέχρι τη νήσο Μαδέιρα. Και, φυσικά, βόλτες σε σοκάκια, πολύχρωμα πλακάκια, κίτρινα τραμ και ηλιοβασιλέματα στον Τάγο, πριν εκβάλει στον Ατλαντικό ωκεανό.
Η ζωή στο Πανεπιστήμιο
Σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας του Πανεπιστημίου στην Πορτογαλία έχω αρκετές απορίες, καθώς στην Ελλάδα τα μαθήματα ήδη από το Μάρτιο γίνονται διαδικτυακά; Πώς είναι οργανωμένο εκεί το εξάμηνο, τα μαθήματα διεξάγονται κανονικά;
Το ακαδημαϊκό έτος χωρίζεται σε τρία τρίμηνα και στη συνέχεια ακολουθεί ένα εξάμηνο για τη διπλωματική εργασία. Άλλα μαθήματα λαμβάνουν χώρα καθ’ όλη τη διάρκεια του τριμήνου και άλλα είναι πιο πρακτικά και σύντομα, σεμιναριακής μορφής. Ευτυχώς, ως τώρα πρόλαβα τη μαγεία της τάξης και λέω ευτυχώς γιατί ακούω από φίλους παντού να παρακολουθούν online.
Σε αυτές τις συνθήκες, έχεις καταφέρει να κοινωνικοποιηθείς και ποιος είναι, βάσει των συνθηκών, ο νέος -αν υπάρχει- τρόπος κοινωνικοποίησης;
Η κοινωνικοποίηση, αν τη θες πραγματικά, ποτέ δεν είναι δύσκολη. Η σχολή παρέχει τρία νομικά μεταπτυχιακά και πολλά μαθήματα είναι κοινά, το οποίο σίγουρα βοηθάει στην κοινωνικοποίηση στο πλαίσιο της σχολής. Το ενδιαφέρον είναι ότι είμαστε άτομα από περισσότερες από 15 χώρες – από Βραζιλία μέχρι Μοζαμβίκη και Αγκόλα.
Κι επειδή η γεωγραφία είναι όντως πολύ κουλ, πέρα από τις συγκρίσεις των δικαιικών συστημάτων, μαθαίνεις πολλά νέα πράγματα για τόσες κουλτούρες. Το μόνο αρνητικό είναι ότι το πανεπιστήμιο αναγκάστηκε να περιορίσει τις μοναδικές κοινωνικές δραστηριότητες που οργάνωνε παλιότερα π.χ. τα coffee breaks με pastéis de nata ή το καλωσόρισμα φοιτητών με μαθήματα surfing στον Ατλαντικό.
Οι γιορτές μακριά από το σπίτι
Για μένα η πιο δύσκολη πτυχή της πανδημίας είναι ο περιορισμός των συναναστροφών. Στην περίπτωση της οικογένειας, πώς αισθάνθηκες που περάσατε χωριστά τις Γιορτές; Εκείνοι, από την πλευρά τους, πώς το αντιμετώπισαν; Τί σου έλειψε περισσότερο;
Ήθελα, φυσικά, πολύ να γυρίσω για να δω οικογένεια και φίλους κι επειδή, όταν έφευγα το είχα σίγουρο και εν τέλει δεν έγινε, αρχικά απογοητεύτηκα. Αρκετοί συμφοιτητές μου μπόρεσαν να πάνε έστω και λίγες μέρες στις χώρες τους, αλλά εγώ ένιωσα μια ανασφάλεια με τα μέτρα να κλείσω εισιτήρια και να μπορέσω να γυρίσω έγκαιρα. Δεν πτοήθηκα. Έστειλα κι έλαβα κανονικά τις καρτ-ποστάλ, όπως κάθε χρόνο, και γιόρτασα την παραμονή των Χριστουγέννων με κάποιους φίλους εδώ σπιτικά.
Η παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήταν το αποκορύφωμα. Οργανώσαμε ένα digital ρεβεγιόν με τους φίλους από Ελλάδα. Βάλαμε τα καλά μας, ετοίμασε ο καθένας το συνοδευτικό του και δώσαμε ραντεβού 12 άτομα να αλλάξουμε χρόνο. Περιττό να πω πως υπήρξε πρόβλεψη για digital βασιλόπιτα και φλουρί για να τηρούμε και τα έθιμα. Το πάρτυ κράτησε ως το πρωί και η αίσθηση ήταν πως ήμασταν, όντως, όλοι μαζί.
Οικογένεια και φίλοι προφανώς. Αλλά -ας είμαστε πλήρως ειλικρινείς- μου έλειψαν ξεκάθαρα και τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες, οι μακεδονίτικες πίτες, οι λαχανοντολμάδες και το ξινόμαυρο κρασί. Και ήδη ξέρω πως θα μου λείψει η Νάουσα την περίοδο της Αποκριάς!
Σχέδια για το μέλλον
Στην Πορτογαλία γνωρίζουν για την πανδημία στην Ελλάδα και για τους χειρισμούς της χώρας μας; Τί μηνύματα εισπράττεις από τους συμφοιτητές σου;
Δεν υπάρχει γνώση της κατάστασης στην Ελλάδα. Εκπλήσσονταν όταν τους έλεγα για το lockdown, δεδομένου ότι τα κρούσματα ήταν λιγότερα από αυτά της Πορτογαλίας – έχουμε σχεδόν ίδιο πληθυσμό. Η προσοχή τους είναι στραμμένη φυσικά στις χώρες τους και, έπειτα, σε ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δυο χώρες, αν και έχουν τον ίδιο πληθυσμό και σχετικά παρόμοιες οικονομίες, το χειρίστηκαν πολύ διαφορετικά. Η Πορτογαλία προσπάθησε να στηρίξει την οικονομία με κάθε τρόπο. Βέβαια, ο αριθμός των κρουσμάτων αρχίζει να ξεφεύγει. Θυσιάζονται διαφορετικά συμφέροντα σε κάθε περίπτωση.
Εσύ θα εμβολιαστείς, αν γίνει εθελοντικός εμβολιασμός στο Πανεπιστήμιό σου, στη Λισαβόνα;
Δυστυχώς, δεν είμαστε σε σειρά προτεραιότητας, αλλά αν το δικαιούμαι όσο είμαι ακόμη εδώ, φυσικά και θα εμβολιαστώ. Τα επιχειρήματα υπέρ είναι γνωστά και δεν χωράει αντίλογος μπροστά στην προστασία της δημόσιας υγείας.
Πώς πιστεύεις ότι θα επηρεάσει η πανδημία την επόμενη μέρα; Θεωρείς την πανδημία εμπόδιο για τα σχέδιά σου ή είναι όλα, τελικά, θέμα οπτικής;
Είμαι συλλέκτης διεθνών εμπειριών, ωστόσο κάποια στιγμή θέλω η Ελλάδα να είναι η βάση μου, φυσικά με διαρκή λήψη ερεθισμάτων από το εξωτερικό. Η προτεραιότητα τώρα είναι να τελειώσω το μεταπτυχιακό και το αξιοποιήσω έμπρακτα σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα ενδιαφέροντα που έχω ως προς το επιχειρείν, τον τουρισμό κτλ. Η πανδημία προσωρινά είναι ένα νέο μαζικό εμπόδιο, αλλά θεωρώ ότι θα αποκτήσουμε τεχνογνωσία και για αυτό. Άλλωστε, εμπόδια τοπικά, εθνικά κοκ προκύπτουν διαρκώς. Το ζητούμενο εν προκειμένω είναι να αντιμετωπιστεί το συγκεκριμένο όσο πιο ανώδυνα και με προβλέψεις για τα χρόνια που έρχονται.
